65. rocznica śmierci Andrzeja Grodka

23 listopada 2024 r. mija 65. rocznica śmierci prof. Andrzeja Grodka (1901-1959), ekonomisty, historyka gospodarki, nauczyciela akademickiego, bibliotekarza i bibliografa.

Urodził się w Łodzi., tam ukończył Gimnazjum Polskie „Uczelnia”, następnie uczęszczał do Szkoły Realnej Zgromadzenia Kupców. Wykształcenie wyższe zdobywał w Wyższej Szkole Handlowej (WSH) oraz we Francji na Wydziale Prawa Uniwersytetu Paryskiego. Przez całe życie zawodowe związany był z Wyższą Szkołą Handlową (później: Szkoła Główna Planowania i Statystyki - SGPiS) w Warszawie. W tej uczelni uzyskał tytuł magistra (1931), stopień doktora nauk ekonomicznych (1935), stanowisko docenta (1936), tytuł profesora nadzwyczajnego (1945). W latach 1946-1949 oraz 1956-1959 był jej rektorem oraz dyrektorem Biblioteki (1945-1947).

Praktykę i kwalifikacje bibliotekarskie zdobywał od 1931 r. jako asystent naukowy Biblioteki WSH, pod kierunkiem jej dyrektora, uznanego uczonego i bibliotekarza prof. Konstantego Krzeczkowskiego. Powierzono mu opracowanie katalogu rzeczowego zbiorów Biblioteki, która w 1931 r. liczyła 90.000 woluminów i była największym polskim księgozbiorem z zakresu nauk społeczno-ekonomicznych. Zadanie obejmowało tłumaczenie i adaptację tablic Library of Congress Classification, sklasyfikowanie całości zbiorów i opracowanie indeksów przedmiotowych. Niezależnie od innych prac naukowych i zajęć dydaktycznych Andrzej Grodek przygotowuje i oddaje do druku w 1939 r. Katalog Biblioteki SGH obejmujący zasadniczy zrąb księgozbioru nauk ekonomicznych i handlowych, uzupełniony indeksem autorsko-tytułowym. Wydrukowane egzemplarze katalogu, ukryte po wybuchu II wojny światowej w magazynach Biblioteki, wydano w połowie 1945 r. Wobec faktu, że zbiory Książnicy SGH w czasie wojny nie uległy zniszczeniu, katalog zachował swoją przydatność po dzień dzisiejszy. Praca nad katalogiem uznawana jest za najcenniejszy bibliotekoznawczy dorobek autora.

We wrześniu 1939 r. Andrzej Grodek walczy czynnie w obronie Warszawy jako ochotnik w Robotniczych Batalionach Obrony Warszawy. Po kapitulacji Warszawy i aresztowaniu dyrektora Krzeczkowskiego przejmuje odpowiedzialność za Bibliotekę. W czasie okupacji zbiory biblioteki, dzięki staraniom A.Grodka i J.Grycza, pozostały w siedzibie uczelni. Jako kierownik zbiorów włączonych do II Oddziału Staatsbibliothek Warschau, A. Grodek nie tylko czuwał nad ich bezpieczeństwem, ale wbrew zakazom potajemnie je udostępniał pracującym nielegalnie naukowcom.

Jako jeden z pierwszych po wyzwoleniu pojawił się na terenie uczelni i rozpoczął prace nad zabezpieczaniem księgozbioru, gmachu i majątku uczelni ocalałego w czasie wojny. Dzięki jego wysiłkom już 28 lutego 1945 r. Biblioteka rozpoczyna udostępnianie zbiorów. Po wyborze na rektora uczelni (1947) rezygnuje ze stanowiska dyrektora, ale zachowuje stały kontakt z Biblioteką, pełni funkcję przewodniczącego Komisji Bibliotecznej, ma znaczący wpływ na działalność Biblioteki. W 1951 r. rozpoczyna współpracę z redakcją bieżącej bibliografii ekonomicznej pt. ”Przegląd Piśmiennictwa Ekonomicznego”. Jest stałym doradcą naukowym zespołu redakcyjnego, a po 1955 r. przewodniczącym Rady Redakcyjnej. Był inicjatorem i twórcą koncepcji Bibliografii polskiej myśli ekonomicznej za lata 1831-1971.

W latach 1950-1956 aktywnie interesuje się problemami bibliotekarstwa polskiego, jest jednym z organizatorów Konferencji Krynickiej (1951), w latach 1953-1956 pełni funkcję przewodniczącego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Jest autorem wielu publikacji szczególnie z zakresu historii gospodarczej Polski, historii myśli ekonomicznej, problematyki bibliografii ekonomicznej. Pełną bibliografię jego prac zawiera opublikowany pośmiertnie w roku 1963 Wybór pism Andrzeja Grodka.

Senat SGH ustanowił rok 2024 w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie „Rokiem Profesora Andrzeja Grodka”, rektora SGH i SGPiS, twórcy szkoły historii gospodarczej i opiekuna zbiorów biblioteki SGH podczas II wojny światowej, które ocalił od zapomnienia. Biblioteka SGH otrzymała imię Profesora Andrzeja Grodka.

Za swoją działalność odznaczony został Orderem Sztandaru II klasy, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B2-13-15).

E.G.

Zob. też: